“Come on, baby light my fire”, zei mijn man Rick plotseling tijdens een strandwandeling.
“Hoe bedoel je?” was mijn verbaasde antwoord. “Jij rookt toch al jaren niet meer?”, waarop hij antwoordde: “Nu weet ik het, Light my fire, dat moet je op mijn uitvaart spelen.”
Ik bleef verbaasd staan en keek hem aan; hoorde ik het goed? In de laatste vijf jaren waarin ik uitvaarten begeleid, wilde mijn man nooit over de DOOD praten. Net als zo veel mensen dacht hij waarschijnlijk dat hij het eeuwige leven had. Of: ‘Stop mij maar in de klikko’, ook zo’n zin die ik vaak hoor van mensen die niet over hun afscheid of de dood in het algemeen willen praten. Natuurlijk weet iedereen dat je op het ogenblik dat je geboren wordt al zeker weet dat je ook weer dood gaat, maar erover praten, erover nadenken…. liever niet. En zo gebeurde het dat ik als uitvaartondernemer van mijn eigen man ineens begreep dat hij gecremeerd wilde worden. Of toch niet? Eigenlijk dacht ik al die tijd dat hij begraven wilde worden, net als ons zoontje Ferry en zijn en mijn ouders. Ik moest lachen toen ik merkte dat hij dit helemaal niet bedoelde. Hij vond het gewoon een mooi passend lied bij zijn afscheid. Dit was zijn – eerste – invulling van zijn afscheid. Mijn passie en liefde om mensen bij te staan op één van de moeilijkste momenten van hun leven had hem ondertussen ook geraakt en aan het nadenken gezet. En omdat hij van muziek houdt, was dit zijn beginpunt.
Vreemd dat ik helemaal niet wist of mijn eigen man begraven of gecremeerd wilde worden, terwijl ik bij mijn lezingen er altijd op aandring: “Praat erover, vertel elkaar in grote lijnen wat je wilt, laat hen niet met tijfel en vragen achter.”
Als uitvaartondernemer weet ik hoe belangrijk het voor naasten is om de laatste wensen van hun dierbaren te kennen. Praat erover met je naasten, niet pas als iemand terminaal is, maar al lang daarvoor, als je nog midden in het leven staat.
Jammer genoeg kom ik nog wel eens bij families waar het niet duidelijk is wat de wensen van de overledene waren. Om te beginnen begraven of cremeren. Wanneer je begraaft hebben de nabestaanden later nog een plek om naar toe te gaan, hoewel ouderen tegenwoordig vaak voor cremeren kiezen. Omdat zij de familie niet willen belasten met het onderhoudt van een graf. Er zijn ook herdenkingsmogelijkheden na een crematie. Je mag in Nederland na crematie de as van een overledene binnen een maand ophalen. Daarna is iedereen vrij om de urn thuis te houden, de as in een sierraad te verwerken, of – na toestemming van de eigenaar van de grond – te verstrooien.
Als de familie er helemaal niet uitkomt, geef ik vaak nog als alternatief dat er na de crematie altijd nog overgegaan kan worden tot het begraven van de urn. Dit kan wel dubbele kosten met zich meebrengen. Zo gebeurde het dat een familie na de crematie van moeder een graf kocht, daar de urn begroef en vader, omdat hij begraven wilde worden, daar later bijgezet kon worden.
Hoe zou het zijn als je met vrienden of familie in plaats van een dag shoppen of een workshop Tiffany bij elkaar ging zitten om over je ideeën rond het laatste afscheid te gaan praten? Ik stel me voor dat het een bijzondere dag zou worden. Onder het genot van een kopje koffie en rustige achtergrondmuziek vertel je elkaar hoe je in het leven staat en hoe je tegen de dood aankijkt. Je zult ervaren dat je je vriendin of dochter helemaal niet zo goed kent als je dacht. De dood raakt je diepste gevoelens, het zou zo maar kunnen zijn dat de uitbundige meid een afscheid in stilte zou willen. Of dat de moeder een strandtent af wil huren omdat haar dochter er altijd kwam, maar de dochter dat helemaal niet ziet zitten. Al pratende kan je samen tot een mooi afscheid in spé komen, waarin iedereen zich kan vinden.
Als je zo met elkaar in gesprek bent, leer je elkaar op een andere manier kennen.
Het onbestemde gevoel nog iets te moeten regelen verdwijnt en zo’n gesprek zou een toevoeging voor de relatie kunnen zijn. Want laten we eerlijk zijn, hoe vaak zeggen we niet tegen elkaar: “Wij moeten nog iets regelen”?
En blijft het weer hangen, bang, dat je door over de dood te praten, de dood over je afroept. Ik praat dagelijks over de dood en geniet nog steeds van een prachtig leven. Ik zou daarom iedereen uit willen nodigen om met elkaar in gesprek te komen, een laatste wensenformulier in te vullen of langs te komen om over alle mogelijkheden rondom de uitvaart te praten. Er is tegenwoordig zo veel mogelijk. Zullen wij er een gezellige dag van maken, lekkere lunch en na een paar uur brainstormen over de Grande Finale voldaan afsluiten met een goed glas wijn?
Het leven is het leven waard. Praten over de dood brengt je dichter bij elkaar en laat je uiteindelijk nog meer van het leven genieten.