Vanochtend werd ik opgeschrikt door het bericht dat een goede vriendin overleden was.
Van andere vrienden had ik al gehoord dat zij terminaal was en …. dat er geen geld voor het afscheid was. Zij was buiten haar schuld berooid achter gebleven na een leven vol hoogte- maar ook veel dieptepunten. Zoiets wens je niemand toe! Zeker zo een lieve meid niet. En nu was zij overleden. Gelukkig in het bijzijn van een geliefde vriendin. Samen met een vriend beraadden wij ons nog over het op handen zijnde afscheid toen het bericht kwam dat het een gemeentelijke uitvaart zou moeten worden. Wij begrepen er niets van. Een gemeente gaat pas tot een gemeentelijke uitvaart over als de overledene geen geld achter laat en er geen (bloed)nabestaanden zijn die de kosten van de uitvaart willen betalen. Wat gek: ik wilde de uitvaart begeleiden als laatste eerbetoon aan dit geleefde leven en andere vrienden waren bereid om de kosten van crematie, kist en dergelijke te betalen. Maar alles was al geregeld met de gemeente. Wij begrepen er niets van.
Wanneer is er sprake van een gemeente-uitvaart?
Als iemand overlijdt die geen geld achterlaat en ook geen nabestaanden heeft die de uitvaart kunnen of willen betalen, is de gemeente verplicht om de uitvaart te regelen.
Over het algemeen doet een gemeente dit pas na enkele dagen om eventuele nabestaanden nog de tijd te gunnen om toch zelf tot het regelen van dit afscheid over te gaan.
Nabestaanden realiseren zich niet dat zij bij een gemeenteuitvaart geen inspraak hebben in het uitvoeren van het afscheid. De gemeente regelt de eenvoudigste kist, er is geen kaart of advertentie en geen afscheiddienst. Wel houdt de gemeente rekening met de wens van de overledene betreffende cremeren of begraven. Er wordt echter geen familie toegelaten omdat de overledene bij crematie direct naar de ovenruimte gaat en bij begraven direct na het graf en daar daalt. Ook heeft de familie geen recht op de eigendommen van de overledene. De gemeente gaat door verkoop hiervan proberen om toch nog geld te innen voor de kosten van de uitvaart.
Jaren geleden werd ik in paniek geroepen door een familie die in onmin met de overledene leefde. Er werd over een gemeenteuitvaart gesproken. Bij ons gesprek merkte ik echter dat er toch heel veel emoties – en stiekem toch warme gevoelens naar de overledene – waren.
Bij een gemeenteuitvaart zouden zij de kans missen op het verwerken van dit gemis.
Ik adviseerde hen dan ook met klem om toch zelf het afscheid te organiseren, waardoor zij met bepaalde rituelen toch nog afscheid konden nemen van hun geliefde. In ons gesprek bleek dat hun haat en liefde erg in elkaar verweven zijn. Gelukkig voor deze familie mocht ik hen toch helpen bij een eenvoudig maar wel liefdevol en respectvol afscheid. Dit gaf hen ook de kans om zelf het huishouden op te ruimen en daardoor alle herinneringen uit hun gezamenlijk leven door hun handen te laten gaan. Hiermee hebben zij echt afscheid kunnen nemen.
Bij een gemeenteuitvaart ontneem je jezelf de kans om alles door je vingers te laten gaan wat nog in het huis is achtergebleven. Herinneringen borrelen naar boven en hiermee praat je problemen die er waren soms van je af, je geeft ze een plek. Je maakt een doorgang naar de toekomst.
Veel nabestaanden zien tegen de kosten op, maar een goede uitvaartondernemer kan een uitvaart met liefde, aandacht en respect ook goedkoop regelen. Vraag informatie op bij diverse ondernemingen en kom erachter dat creatief met uitvaartkosten omgaan heel veel geld kan schelen. Je gunt toch iedereen een liefdevol afscheid waarin hij herkend en erken wordt! En …. gun ook jezelf het afscheid, de verwerking.
Aan de vriendengroep stelde ik voor om het afscheid in haar opbaarruimte te laten plaatsvinden. Dat kon niemand weigeren. Iedereen kon dan een kaars bij haar branden, haar muziek draaien, herinneringen ophalen, haar nog een keer aanraken en dan als eerbetoon haar uitgeleide doen in een erehaag. Zo kunnen de vrienden toch nog stilstaan bij haar leven en met een goed gevoel, dat zij alles voor haar hebben gedaan wat nog mogelijk was, verdergaan met hun leven, met in hun hart de herinneringen aan een bijzonder mens.