Column: Tot het laatst samen met de loopkoets

Wat was ik enthousiast toen ik voor het eerst van de loopkoets hoorde. Het liefst wilde ik er meteen een kopen, maar hij bleek heel duurt te zijn en voorlopig sowieso nog niet in Nederland te verkrijgen. Het was nog een idee, hoorde ik toen ik erover belde. Maar wel een goed idee vond ik en zo bleef ik er achter aan bellen. Tot enkele maanden later de loopkoets gebouwd was en ik hem voor het eerst in Hoorn mocht gebruiken. Het werd mede dankzij de loopkoets – een prachtig, betrokken afscheid:

Vanuit het rouwhuis tot de kerk wandelden wij vijfenveertig minuten –  begeleid door drie politieagenten op de fiets – door Hoorn.  De agenten fietsten vooruit en hielden op kruisingen het verkeer tegen. Omdat ik niet bekend was in Hoorn was ik erg blij met de escorte. Bij de kerk reden wij de koets met de overledene gewoon naar binnen en zetten de kandelaars eromheen. Op weg naar de begraafplaats zou Feiko, de accordeonist,  ons halverwege opwachten en ons al spelend naar het graf begeleiden. De laatste tocht verliep in alle rust en dit paste helemaal bij de overledene.

Begrijp mij goed, er zijn prachtige rouwauto’s met hele lieve chauffeurs, maar soms voegt een rouwauto niets  toe voor de overledene of de familie. Zoals bijvoorbeeld bij de boer, een tijdje geleden. Ik opperde nietsvermoedend  om met de loopkoets naar de kerk te gaan. Pas onderweg hoorde ik dat pa altijd tegen het moderniseren van zijn bedrijf was. Hij deed alles nog met de hand, had geen tractor en geen auto. Hoe mooi is het dan om ook op het laatst niet met een auto te hoeven gaan.

Kinderen en kleinkinderen trokken, duwden, begeleidden opa op de loopkoets en plukten onderweg bloemetjes die langs opa’s velden stonden en versierden de koets en opa’s laatste huisje ermee. Er volgden nog vele bijzondere begeleidingen. Natuurlijk ging niet altijd alles goed, maar – zoals ik dan tegen de familie zei – het gaat nooit verkeerd,  misschien wel anders.

Ik herinner mij de keer dat de weduwe de weg naar de kerk uitgelopen had en zeker wist dat wij vijfenveertig minuten zouden gaan wandelen. Hoe langzaam ik op de dag van de uitvaart met de rouwstoet ook probeerde te lopen, de kerk kwam steeds dichterbij en wij waren al (of pas?) dertig minuten onderweg. In de verte zag ik de vertwijfelde blikken van de fotograaf en mijn assistente. Wij zouden op deze manier niet, zoals afgesproken, pas binnen komen als alle mensen aanwezig waren. Ik sprak met de weduwe af om een extra rondje om de kerk te lopen. Dit deden zij immers ook in vroegere tijden om de ziel van de overledene in verwarring te brengen, zodat hij/zij de weg naar huis niet terug kon vinden. Het werd een mooi laatste rondje om de kerk, haast meditatief. Wel misschien vreemd voor al die mensen die rondom de kerk op terrasjes zaten. Misschien dachten zij wel dat wij met een film bezig waren omdat een fotograaf en een filmer bij elk poortje van de kerk in actie kwamen. Toen wij anderhalf uur later weer uit de kerk kwamen, hadden de meeste mensen op de terrassen  het wel begrepen. Zij stonden op en namen uit eerbied hun hoed af. Ik bedankte met een knikje. Fijn dat mensen weer dichter bij de dood komen en de tijd nemen voor een ogenblik van eerbied voor het geleefde leven.

Eén van mijn mooiste tochten met de loopkoets was de tocht deze zomer met allemaal kleinkinderen, tussen 6 en 13 jaar. Oma wilde geen echte afscheidsviering, maar wel iets voor de kleinkinderen. Daarom werd oma ook op de loopkoets alleen maar door de kleinkinderen geduwd, ouders en andere familie liepen er achter aan. Het was een prachtige dag en de kinderen hadden enorm de loop erin. Na een kwartiertje echter liepen zij steeds langzamer en de jongste kleindochter ging zelfs op de loopkoets bij oma zitten omdat de kleine beentjes niet meer konden lopen. Wij wandelden net door een prachtig bloemenveld en ik opperde om een bosje bloemen voor oma te plukken. Ik had het wat omzichtiger moeten vragen want alle kinderen stoven luid joelend het veld in en samen met de ouders had ik moeite om oma op de helling tot stilstand te brengen. Toch brak dit ogenblik ook een beetje het trieste gevoel om oma naar de begraafplaats te brengen. Met nieuwe energie namen de kleinkinderen hun tocht weer op. Toen ik vroeg of wij de korte weg of de tocht via de lange oprijlaan naar het graf zouden lopen, besloot iedereen dat het de mooie lange oprijlaan zou worden. Zo goed voelde het lopen met de loopkoets; je wilt bijna niet meer stoppen.

Ik ben blij, dat er steeds meer mogelijkheden zijn om bij afscheidsvieringen oude en nieuwe tradities met elkaar te verbinden. En zo het leven respectvol, betrokken en warm af te sluiten. Denk bij leven goed na over hoe je jouw afscheid vorm wilt geven. Je doet dat immers maar één keer.

Kijk op onderstaande link om de geïllustreerde versie te zien van de column, zoals hij afgelopen 1 december 2012 in het Noord Hollands Dagblad te lezen was:

Column Gijsje Teunissen Loopkoets

 

Geplaatst op: 1 december 2012