Column: Tot ziens, Gijsje!
Gepubliceerd op 26 maart 2014
Ik kende Herman maar heel kort. Om precies te zijn drie dagen. Hij wilde samen met zijn vrouw Marga met mij over zijn afscheid praten. Herman leek mij een lieve, eerlijke, stoere, down to earth-man. Misschien een tikkeltje ondeugend. Zijn afscheid zou dan ook heel bijzonder worden. Bij ons eerste gesprek zei Herman: “Tot ziens Gijsje”!
Ik keek hem verbaasd aan. Tot ziens zeggen tegen de uitvaartbegeleidster drie dagen voor je euthanasie ??
En hier hou ik van! Niet die ouderwetse kreet: “Ik hoop dat ik je niet zo snel meer tegenkom”. Waarop ik dan steevast antwoord: “Ik zit ook wel eens op een terrasje, ik ben ook maar een mens.”
Het werd tot ziens ! Keer op keer… Ik hoorde vele verhalen van een opstandige maar rechtvaardige Herman. Bijvoorbeeld de verhalen achter de foto’s van de rouwkaart. En natuurlijk kwam de geschiedenis naar boven van de vijf agenten die hem in de boeien sloegen vanwege het illegale bloemententje langs de weg. Herman heeft zelfs zijn rouwkaart nog gezien. En goedgekeurd. Wij dachten er nog even aan om de politie en de PWN ook een kaart te sturen, met de breed lachende Herman en een bos bloemen uit zijn bloemenstalletje op de voorkant.
Het was elke dag druk bij Marga en Herman. En er was zeker een lach en meermalen een traan. Diverse keren zei Herman: Ik heb een mooi leven gehad, het is goed zo. Dit maakte het ook voor Marga dragelijk. Opgetogen liet zij mij de tuin en de garage zien, waarin Herman tijdens het afscheid, over een paar dagen opgebaard zou worden. Bizar? Nee, voor niemand was het bizar. Ook niet voor buurman Ton die aan de overkant timmerde aan het laatste huisje van Herman.
Zoals het bij Herman hoorde, had ook zijn laatste huisje een verhaal: Herman was op deze plek in Bakkum geboren. En daar achter – hij wees naar de plek achter de tuin -, daar achter, zag hij als kind al bomen in het water liggen. Jaren later zou de boswachter hem deze bomen cadeau geven. En nu zaagde Ton er zes planken uit. Hoe mooi kan het zijn. Samen met Marga keek ik aan de overkant bij Ton hoe het huisje van Herman vorm kreeg. Er ontstond een kist zoals die alleen voor Herman kon zijn: stoere planken met handvatten van touw, wat Herman nog zelf had gejut. Ook Hermans zusjes waren in actie gekomen en maakten van alle spijkerbroeken van Herman de binnenbekleding. Toen ik al die zakken in de broeken zag, opperde ik om daar als ritueel, door de familie iets voor Herman in mee te geven. Grafgiften zoals het vroeger bij de farao’s gebruikelijk was. En dat hebben wij geweten. De dagen na overlijden brachten alle broers en zussen iets mee voor Herman. Allemaal spulletjes met een verhaal; een kippenpoot, lieve briefjes, een hazenpoot, bloemetjes en …een ingesealde halve vis…, buit gemaakt tijdens het vistoernooi waar Herman altijd aan deelnam. Voor de mensen die in groten getale afscheid van Herman kwamen nemen was er veel te zien. Niet alleen in de kist bij Herman, maar ook rondom: daar hing zijn metaaldetector aan de muur. Van zijn reuzegrote oude Friese schaatsen, zijn hengel, zijn jeu-de-boules-bal en een eitje was een prachtig bloemstuk met planten uit zijn eigen tuin gemaakt. Het was ZOOO HERMAN !! En Marga stond stralend alle blijken van medeleven bij de deur in ontvangst te nemen. Het was goed zo, zij hadden samen een mooi leven gehad – veel te kort – maar zo bijzonder. Deze dagen hebben een kroontje op het leven gezet van haar Herman!
Natuurlijk gingen wij voor het afscheid van Herman naar strandpaviljoen De Deining in Bakkum. Hier had Herman vroeger vis gerookt. Nu stonden zo’n 300 mensen naar beelden uit het leven van Herman te kijken en toostten zij samen met Marga op alles wat zij samen met Herman beleefd hadden. Iedereen zwaaide Herman en Marga uit toen zij het strand verlieten en in de prachtige rode Lincoln van aangetrouwde neef Marcel Bakkum uitreden om in besloten kring de laatste gang naar het crematorium te gaan. Zo praktisch als Herman was, had hij dit ritje met Marcel al ver voor zijn ziekte geregeld. In ruil voor het leggen van een straatje zou Marcel hem ooit in zijn mooiste auto wegrijden . En zo geschiedde.
Zelfs de weergoden waren Herman goedgezind. De zon straalde op de laatste dagen van zijn leven en de dagen erna. De warmte die Herman vergaard had, straalde nu uit op Marga. Alle dagen werd zij omringd door de liefde en warmte van haar familie en kon zij zich koesteren in een wolk van liefde van alle mensen die massaal een laatste groet aan Herman brachten.