Bloemen

Vanaf de andere kant

Mijn moeder is in haar laatste levensfase beland. Ze heeft Alzheimer en onthoudt vrijwel niets meer en heeft geen besef welke dag, seizoen of jaar het is. Briefjes met namen en data liggen her en der in de keuken en woonkamer. Ze herkent haar woning niet meer als de hare en vindt het van de verzorging attent dat ze haar spulletjes van vroeger een plek hebben gegeven op deze vreemde plaats. Waanbeelden over feestende, luidruchtige masker dragende mensen op de galerij, inbrekers en mensen die haar opsluiten zorgen voor een naar gevoel. Sleutels zijn kwijt, ze loopt moeilijker en valt wel eens (maar wil niet aan een rollator want dat is voor oude mensen), slaat eetmomenten over en heeft moeite met alles wat zo gemakkelijk lijkt als het brein nog functioneert (een gesprek voeren, een boodschap betalen, koffie maken, broodje smeren). Mij herkent ze nog wel, maar mijn naam is verworven tot “die familie uit Noord Holland”.
De angst in haar ogen is zichtbaar, er is zo weinig en steeds minder wat houvast geeft. Ook fysiek is ze een schim van wie ze ooit was. Ze is in lengte veel gekrompen en haar benen en armen zijn fragiele stokjes geworden.

Eerdaags verhuist ze naar een verzorgingshuis. Hoe zal ze het daar vinden en hoe lang zal ze daar wonen voor de dood zich aandient? En wanneer het zo ver is, hoe zal haar afscheid zijn? Als uitvaartbegeleider heb ik al vele jaren en vele malen aan de andere kant gestaan en naasten begeleid in een voortraject, nu sta ik er zelf voor. Ze heeft nooit uitgebreid willen spreken over haar uitvaart en ook geen wensenlijst klaarliggen.  “Over het graf heen regeren” wilde ze ook voorkomen dus rest ons niets anders dan vanuit haar geest ons een beeld te vormen van hoe het afscheid zal zijn.

Na overlijden zullen mijn zus en ik zelf grotendeels de laatste zorg op ons nemen. Mijn dochters geven haar misschien wel een zorgvuldige manicure en kammen de zilvergrijze, weinige haren die ze nog heeft. We zullen ondanks het verdriet ook ruimte voelen om te lachen, omdat we gewend zijn veel lol te hebben met elkaar.

Het overbrengen zal waarschijnlijk in een klassieke lichtgrijze rouwwagen plaatsvinden. Zullen we dan nog met haar een laatste rondje maken langs de oude woonplekken in Den Haag, Wassenaar en Voorschoten voordat ze naar het Uitvaartcentrum en Crematorium in Leiden wordt gebracht?

De rouwkaart zullen we zelf ontwerpen, geheel in haar stijl; in bescheiden, zachte kleuren en met bloemen. En dan hoop ik dat de mensen bij het zien van de kaart zullen denken “ach ja dat is haar precies!”.
Ik stel me voor hoe ze in de aula van het crematorium in een witte, rieten mand ligt met pastel kleurige veldbloemen erop. Misschien een enkele kaars die brandt, maar niet te veel, en ook geen persoonlijke attributen of foto’s op het scherm. Herinneringen worden opgehaald en haar favoriete muziek van vroeger klinkt.  Om haar heen familie, een paar vriendinnen, wat lieve buren en verzorgenden. Haar zoon, mijn broer, zal waarschijnlijk afwezig zijn, zoals hij dat de afgelopen 20 jaar ook was. En mijn vader, de man die ooit haar trouwe echtgenoot was, zou hij er zijn? Zou hij vanuit het buitenland met zijn nieuwe vrouw overkomen?

Na de crematie zullen we met de familie naar een strandtent gaan om met elkaar de familieband te voelen en na een paar drankjes en wat hapjes met goede voornemens om elkaar vaker te zien uit elkaar gaan. Als het zomer is, lopen we vast nog met onze blote voeten in de branding, de plek waar later haar as uitgestrooid zal worden. Ze heeft niet veel wensen rondom haar sterven maar over de as bestemming was ze ooit duidelijk, haar overblijfselen mogen in zee komen. Opgenomen worden in het geheel van eb en vloed.

Mijn moeder gaat sterven, waarschijnlijk niet vandaag of morgen, maar wanneer ze door de poort van de dood gaat, zal het afscheid zijn zoals zij was bij leven en welzijn.

Petra Overbosch

Geplaatst op: 17 januari 2023