Het is net na middernacht als mijn telefoon gaat. Een van de kinderen belt en vertelt dat hun moeder is overleden. Ik kleed mij om, fatsoeneer mijn haar, pak mijn spullen en vertrek naar Egmond om uit onze opslag de opbaarspullen op te halen.
Het is heerlijk om langs de duinrand te rijden en zeker ‘s nachts als er verder weinig verkeer is. De wind raast deze nacht heftig, takken vallen van de bomen en de regen komt met bakken uit de hemel, waardoor ik slecht zicht heb op de weg.
Aangekomen bij de familie heerst er stilte in de woonkamer waar moeder op bed ligt. Naast haar bed staat een antiek tafeltje waarop één kaars brandt, een donkere olijfgroene kaars in een koperen kandelaar. Op de achtergrond klinkt haar geliefde muziek: pianomuziek van Chopin. De kinderen en een paar kleinkinderen zijn in de ruimte en fluisteren nu om de serene sfeer niet te verstoren.
We wassen moeder en daarna krijgt ze een heerlijke geurende rozenolie ingesmeerd. Het is de laatste keer dat de nabestaanden haar lichaam kunnen verzorgen, wat we daarom ook samen met aandacht en in alle rust doen.
Nadat moeder aangekleed is, leggen we haar over in een opbaarmand. Hier blijft ze de dagen tot aan de uitvaart op liggen. Pas op de dag van de begrafenis leggen we haar in de kist.
Elke dag komen mensen langs om afscheid van haar te nemen. En elke dag brandt de kaars in de kandelaar. Het blijkt dat mevrouw het jaar door ‘s avonds bij het eten altijd een kaars brandde, waarbij ze de kleur van de kaars afstemde op de kleur van het seizoen of het jaarfeest. Zachte, pasteltinten in het voorjaar, vrolijke en sprekende kleuren in de zomer, natuurtinten in het najaar en donkerblauw in de adventstijd. Het groen van de huidige kaars verwees naar het bladgroen buiten wat steeds meer zijn kleur verloor.
Op de dag van de uitvaart ligt moeder in een eenvoudige, houten joodse kist. Tijdens de afscheidsplechtigheid staat de kist centraal in de kapel en heeft de kaars, haar kaars, een centrale plek gekregen. Bij aanvang van de ceremonie steekt de oudste dochter deze aan. Sober, maar zo ontzettend krachtig door de wereld van betekenis die erachter schuilgaat. Een persoonlijk ritueel die verbindt en troost geeft in tijden van verlies en verdriet.