Belevenissen in de uitvaart.

Afscheid van een jonge moeder.

Isa was peuterjuf. Ze had twee dochtertjes, Bloem en Vlinder. Veel te vroeg moest ze haar leven loslaten. Isa wilde een bescheiden afscheidsviering met de kinderen in de hoofdrol. Ik opperde om de grote-mensen-praat bij het kinderafscheid achterwege te laten en vooral de kinderen aan het woord te laten, sprookjes te vertellen, samen liedjes te zingen en het afscheid in de middag te plannen. Lees meer…

Geniet. Want waarom zou je het níet doen? ….

… Was het levensmotto van de 48 jarige Bettina. Deze sterke en bijzonder lieve vrouw nam het leven zoals het was, nuchter en met de nodige portie humor.

Bijna zeven jaar vocht zij om haar ongeneeslijke vorm van borstkanker onder controle te houden. Toen duidelijk werd, dat zij definitief ingehaald werd door haar ziekte, had Bettina al helemaal bedacht hoe haar afscheid eruit zou zien. Samen met haar man en kinderen Noortje en Tom besprak zij al haar wensen met onze uitvaartbegeleidster Annelies. Lees meer…

Hoe kan je na bijna negen maanden meteen afscheid nemen van je kindje?

Dit onmenselijke lot overkwam Jessica en Rick. Nog geen dag mochten zij van hun eerste kindje Milo genieten. Verdrietig zaten zij tegenover mij in hun woonkamer, waar alles het nieuwe leven uit ademde: knuffels, kleertjes, de Maxi-Cosi … alles stond klaar voor Milo.  Jessica en Rick waren zó terneergeslagen, dat zij dachten het niet aan te kunnen, als Milo thuis kwam. Daar kwam echter verandering in toen de fotografe van ‘Make a Memory’ bij hen kwam. Heel voorzichtig leidde zij het jonge stel er naar toe om Milo aan te raken en in de arm te nemen. Na de fotosessie was er geen twijfel meer mogelijk: Milo zou thuiskomen.  Met heel veel liefde werd hij naar zijn kamer gedragen waar hij tot het afscheid bleef. Dagelijks zaten de jonge ouders naast Milo en werd elk lijntje van zijn gezichtje, elk vingertje opgenomen om voor altijd een herinnering te maken bij de jonge ouders. Dit gaf Jessica en Rick de kracht, die zij in deze week nodig hadden. Zij maakten een prachtig afscheidskaartje voor Milo waarop de ster hun symbool werd. Bij het kaartje werd een losse ster meegestuurd met de vraag om een zelf gecreëerde herinnering te schrijven aan Milo. Ieder van de vrienden en familie zou vast al – met Milo’s komst in gedachten – iets in het hoofd hebben. Deze herinneringen zouden Jessica en Rick helpen om het grote verlies te dragen.

Het afscheid stond helemaal in het teken van de sterren. De jonge ouders hadden voor de buitenaula van het crematorium in Heerhugowaard gekozen, die met het gras, de mooie bomen en de boomstammetjes om op te zitten een sprookjesachtige entourage vormde voor het afscheid van Baby-Milo. Opa had een lijntje met knijpertjes achter Milo’s mandje opgehangen en nodigde iedereen uit om zijn ster op te hangen. Met mooie liedjes, het sprookje van de trein naar de sterren, en lieve woorden werd het korte leventje gevierd. Toen Jessica en Rick Milo opnamen en naar het crematorium droegen werden duizend belletjes geblazen met honderd kusjes, lieve woorden en passievolle wensen. Milo, die zo gewenst was, werd tot het laatst omgeven met liefde.

Nu, twee jaar later, kreeg ik een mailtje van Jessica. Zij vertelde, dat het afscheid van Milo haar kijk op overlijden had veranderd en haar heeft geholpen om verder te gaan. Zij wilde graag iets betekenen voor mensen, die in een moeilijke tijd van hun leven verkeerden. Tevens had ze een opleiding tot verpleegkundige gevolgd. Binnenkort hoopte zij in een hospice te gaan werken. Mijn hart maakte een sprongetje toen ik in de laatste zin las: Milo had een broertje gekregen, Jayce.  Ik ben blij, dat het leven Rick en Jessica ten volle weer had opgenomen. 

Steven was een harde werker en levensgenieter pur sang. Hij genoot elke dag van het leven en van zijn grote liefde, Susanne en hun prachtige kinderen Daan en Lux. Daarom was het ook zo wrang, dat hij overleed, net toen hun droomhuis klaar was. Nog geen vier weken had hij hier gewoond, toen hij op 17 augustus voor altijd zijn ogen sloot en de dromen van dit jonge gezin een drastische wending namen. De dag van ‘nooit meer’ was voor hen aangebroken… Susanne bleef met twee jonge kinderen achter. Maar zij was niet alleen. Suus werd omringd door liefde. Steven had in zijn jonge leven heel veel gezaaid en Susanne en de kinderen konden dit nu oogsten. Niet alleen hun familie, maar ook buren, vrienden, kennissen, iedereen stond klaar om waar men maar kon Suus bij te staan en te helpen. Geheel in de geest van Steven zou zijn afscheid groots en helemaal anders dan gewoon gevierd worden. De aanlegsteiger in de tuin inspireerde meteen om Steven met een boot naar de Broeker Veiling te varen en daar het ‘afscheidsfeest’ voor deze tijger te houden.

Het was voor iedereen indrukwekkend toen de boot met Steven de Broeker Veiling binnenvoer. Muisstil wachtten er honderd mensen. Je kon de emoties voelen toen Steven werd binnen gedragen. De warme deken van liefde van al deze mensen spreidde zich uit over Susanne, Daan, Lux en de familie. En gaf hen de kracht om in dit uur, nog één keer met Steven in hun midden, het verhaal van zijn leven te vertellen. Daarna droegen broer Tijn en de vrienden Steef naar een andere ruimte zodat iedereen de gelegenheid had om van dichtbij afscheid te nemen. Het laatste feestje van Steef werd ingeluid met zijn lievelingsdrankje, een glas Apfelkorn, en Hollandse meezingers, precies zoals Steven het bedacht had. Dit alles vergde natuurlijk veel organisatie, maar Hortense, onze uitvaartbegeleidster die het gezin begeleidde, kreeg alle medewerking van het team van de Broeker Veiling. Chapeau! Voor deze mensen was het geen dagelijks werk om te midden van dit immense verdriet alles in goede banen te leiden. Toch gebeurde het in rust en diepe verbondenheid. Veel mensen schreven hun herinneringen aan Steven op. Omdat Steef bang was vergeten te worden, had Tijn bedacht om elke week één van deze herinneringen op facebook te zetten zodat er nog heel lang een glimlach op de gezichten getoverd zou kunnen worden.

Zo zal Steven nooit vergeten worden…

Drie jaar geleden organiseerde ik samen met Bas en Lisa hun prachtige bruiloftsfeest in Egmond. Mijn man en ik voelden ons erg verbonden met hun en in de loop van de jaren ontstond een mooie vriendschap met dit jonge stel.

Een maand geleden belde Bas mij op met het droeve nieuws, dat zijn moeder Jet op sterven lag. Graag had ik Bas en zijn broers zelf bijgestaan, ook omdat ik Jet al 20 jaar kende. Maar toen Bas belde, was ik druk bezig met een “Troostreis voor nabestaanden” in Spanje en kon niet per omgaande naar Nederland terugkomen. Gelukkig was onze uitvaartleidster Wilma op dit ogenblik vrij en kon zij Bas, Joris en Theun bijstaan. Ook Wilma kende Jet al jaren en had zelfs enkele kunstwerken van deze gepassioneerde kunstenares en sjamaan in haar huis.

Vanuit Spanje zette ik, samen met Bas en Lisa de lijnen voor het afscheid uit en in Nederland begeleidde Wilma de jonge mensen bij de laatste reis van hun moeder. 

Dat Wilma en ik, naast uitvaartleidsters, ook maar mensen zijn merkten wij deze week maar al te goed, want wanneer je de overledene en/of de familie goed kent, komt een begeleiding toch wel erg dichtbij.

Wilma was dagelijks aanwezig bij het gezin en ik luisterde elke avond naar de verhalen van Bas en Lisa, soms met een vloed van tranen, soms met een lach. Langzaam vormde zich een prachtig – helemaal Jet – afscheid. De ceremonie zou in de buitenlucht op de heilige grond van “De Akker” plaatsvinden. De plek waar Bas en Lisa 3 jaar eerder waren getrouwd. 

Het voelde goed voor hun om hier afscheid te nemen van Jet. Het afscheid was kleurrijk, dynamisch en omlijst met heel veel live-muziek, klankschalen en zang. Iedereen van de aanwezigen voelde helemaal de sfeer van Jet en in de grote melkbus werden dan ook heel veel “brieven aan de hemel” gedeponeerd. Brieven met prachtige herinneringen en grappige anekdotes van de vele vrienden en bewonderaars van Jet. 

Na een zonovergoten middag op de Akker droegen de drie broers hun moeder op de eigengemaakte baar en gewikkeld in haar doeken naar de camper van Bas. Zonen en schoondochters brachten Jet samen met de bellenblazende kleinkinderen naar het crematorium, waar zij met een laatste ritueel afscheid namen van de vrouw, die hun het leven geschonken had. De vrouw, met wie zij gelachen en gehuild hadden, de vrouw die deze jonge mensen verbond en voor altijd zal blijven verbinden.

Lars, vriend van onze kinderen Leroy en Emmely, was gek van hardcore en zat o.a. in de organisatie van Art of Dance in de evenementen locatie Hemkade te Zaandam. Elke week bouwde hij daar de meest bijzondere feesten op en danste er tot in de ochtendglorie. De Hemkade was toen zijn leven en om hier, voor altijd te zijn – terwijl zo’n 4.000 mensen daar wekelijks uit hun dak gingen – was voor hem het ultieme gevoel van doorleven in zijn passie.

Nu jaren later was de wildebras wat rustiger geworden. Lars was nu liefhebbende partner, trotse vader van Anna-Mae en de laatste maanden betrokken mantelzorger voor zijn vader. In de laatste weken voor het sterven van zijn vader, betrok Lars ons bij het naderen afscheid. Hij en zijn familie wilden zoveel mogelijk zelf doen, zo ook vader zelf in de kist leggen. Leroy, trouwe vriend van Lars, hielp de twee zonen erbij en hoewel geen van hen dit al eens gedaan had, tilden zij ­vader op om hem zacht in zijn laatste huisje te leggen. Aansluitend reed Leroy, Lars en zijn vader in onze Volvo V70 naar het rouwcentrum. De twee vrienden zaten verslagen en verdrietig bij elkaar in de auto. Verslagen, maar supersterk, omdat hun vriendschap hun op dit moeilijke moment de kracht gaf om de dingen te doen, die zij moesten doen.

Ook onze dochter Emmely was nauw betrokken bij de voorbereidingen. Samen met uitvaartbegeleidster Eveline zorgde zij op de achtergrond dat alle voorbereidingen voor het afscheid voorspoedig verliepen.

De dankbaarheid van Lars was dan ook groot, toen hij bij het afscheid naast familie en vrienden ook zijn vrienden opmerkte. Hun nabijheid steunde hem enorm. Zij hadden samen in hun jonge jaren zoveel meegemaakt, dan was het fijn om te voelen, dat deze vrienden hem ook nu, in dit voor hem moeilijke uur, kwamen steunen.

Het afscheid van de vader van Lars was ingetogen maar vol mooie verhalen en bijzondere muziek. Heel anders dan Lars in zijn jonge jaren zijn afscheid zag. Misschien, heel misschien zal zijn as ooit toch nog verstrooid worden in de Hemkade… Ooit, als ook Lars een lieve oude man is, want hij is nog steeds bevriend met de baas van de Hemkade. Maar misschien ook niet. Belangrijk is, dat hij in zijn afscheid herkend wordt, want het laatste afscheid is immers een spiegel van je leven, hoe extrovert of ingetogen het ook zal zijn. Ik wens papa Lars nog een lang en gelukkig leven toe.

Toen ons derde kindje Ferry plotseling aan wiegendood overleed,  hebben wij alles zelf gedaan. Ondersteund door vriendin Marjan wasten, kleden en verzorgden wij Ferry.

Nadat wij hem het zelfgemaakte olifantentruitje aan hadden gedaan liep ik nog urenlang met ons kindje op de arm. Wiegend, strelend, onderzoekend, elk stukje van zijn gezicht, zijn handjes, zijn lichaam in me opnemend, met het stellige gevoel hem nooit, maar ook nooit meer los te laten.

En toch moest dit, maar …. alles in mijn tijd. Hoewel mijn zwager in het begin erop aan drong om Ferry in zijn wiegje te leggen, gunde hij mij uiteindelijk die tijd die ik nodig had. Net als bij het afscheid in het kerkje, waar wij nog eindeloos naar Ferry wilden kijken. 

En hoewel wij het niet wilden, dekten wij ons mannetje uiteindelijk toe en vertrouwden hem aan de aarde toe. Veilig lieten wij ons kindje in het graf dalen bij opa op schoot, en zoals mijn schoonmoeder toen zei, later dek ik hem toe. Het was goed zo, Ferry zal nu voor altijd bij opa en oma zijn.

Nu 30 jaar later begrijp ik jonge papa’s en mama’s nog steeds zo goed, als zij hun stille kindje nog een keer vast willen houden, naar hem of haar willen kijken en in het ogenblik willen blijven.

Liefde laat hun de kleine bijzonderheden bij hun kindje zien en ervan houden.

Hun kind is bijzonder zoals het is. Geen seconde willen zij verwijdert zijn van dit laatste ogenblik met hun kindje.
Zij moeten in deze minuten, uren, dagen immers herinneringen maken, herinneringen die zij nodig hebben om verbonden te blijven met hun kindje.

Hoe jong dan ook, het is hun kindje, ze zijn papa en mama. Voel dat, ervaar dit. 

Een jonge moeder, die thuis haar overleden kindje nog twee keer verkleedde, omschreef dit zo mooi:
“Zo heb ik toch nog even het gevoel, dat ik voor hem kan zorgen.”
Hoe mooi is dat en dit gevoel onthoud je je leven lang.

Maak je herinneringen en laat ook familie en close vrienden dit doen. Alleen zo kunnen jullie later samen praten over deze bijzondere momenten.
Ontmoet je kindje en sluit het in je hart samen met familie en vrienden, …. 

Zo zal zijn of haar naam blijven klinken …
voor altijd.

Gijsje Teunissen

Deze zin stond boven de rouwkaart van Monique. Monique mocht maar 54 jaar worden, veel te jong om haar vrouw Agnes achter te verlaten. Maar Monique was sterk en samen met Agnes en uitvaartbegeleidster Karen werkte zij de laatste maanden van haar leven naar een mooi, troostend en waardevol afscheid toe. Na het overlijden bleef Monique thuis bij Agnes, in haar vertrouwde omgeving. Dit maakte het voor alle mensen die afscheid kwamen nemen heel toegankelijk. Ontroerend was hoe de buren hun kinderen mee namen om afscheid te nemen van buurvrouw Monique. Hun moeder vertelde wat doodgaan betekende en het jongste buurjongetje was daarom helemaal niet bang om bij de stille buurvrouw te zijn. Teder en lief hield hij Monique’s hand vast en luisterde hij naar de zachte woorden van zijn moeder.

Monique hield heel veel van de zee en het afscheid was dan ook helemaal in de sfeer van de zee. Onze bloemist Annemarie Baltus toverde met helmgras en strandzand een idyllisch strandtafereel om haar heen. Monique lag in een zandkleurige kist, die met de gewelfde deksel nèt op een duin leek. Een picknickmand, zand en schelpen maakten het geheel compleet. Zelfs in de kist waren schelpen gefreesd. Op de kaart had Agnes de belangstellenden gevraagd om een schelp of steen mee te nemen. Iedereen legde zijn of haar schelp voor de afscheidsviering behoedzaam bij Monique. Tijdens de informele condoleance werden alle schelpen en stenen op het laatste huisje van Monique geplakt.

Het uitgeleide vanuit de Ruïnekerk was indrukwekkend: Alle aanwezigen vormden met een kaars in de hand een verlicht pad naar de camper van Monique en Agnes. Agnes reed zelf haar grote liefde in hun camper naar de begraafplaats. Na het voordragen van het gedicht ‘Schelp’ dekten familie en vrienden Monique teder toe met zand van het strand.

Het was goed zo… zou Monique gezegd hebben.

“Alle wel en wee is maar vloed en ebbe….” waren woorden uit het gedicht ‘Schelp’.

Het moet voor Agnes en moeder Miep een troost zijn, dat Monique, net als de zee, voor altijd zal blijven bestaan. In hun hart en hun herinneringen zal Monique er altijd zijn. Monique heeft geleefd voor Miep, voor Agnes en alle lieve familie en vrienden om haar heen. Monique is het zandkorreltje, zonder wie er nooit een strand zou zijn.